بيماري ها را بشناسيم

فشار خون بالا
 

افزايش فشار خون که امروزه يکي از بيماري هاي شايع شناخته شده است به سبک زندگي فرد بستگي دارد. خون موجود در شريان ها، اکسيژن و مواد مغذي مورد نياز سلول ها را تأمين مي کند. نيرويي که توسط قلب براي به جريان درآوردن خون در داخل عروق اعمال مي شود، باعث ايجاد فشاري در عروق مي گردد که به "فشار خون" معروف است. براي جريان خون در داخل عروق مقدار مشخصي فشار خون لازم است. افزايش فشار خون مي تواند ناشي از اسپاسم و گرفتگي يا تنگي عروق باشد؛ چه اين تنگي موجب تحريک قلب به افزايش نيروي اعمال کننده براي پمپ کردن خون برمي گردد.
ناراحتي و فشار رواني موجب افزايش سطح آدرنالين خون مي گردد و افزايش فشار خون را به دنبال دارد. فشار خون توسط دستگاه گردش خون سنجيده مي شود و مبناي آن ميلي متر جيوه است که در هر دوره فشار سيستوليک و دياستوليک پمپ مي شود. مقدار فشار سيستوليک از دياستوليک بيشتر است و فشاري است که موجب به جريان درآمدن خون در داخل عروق قلب مي شود و نشان دهنده فعاليت انقباضي قلب است. گفتني است فشار دياستوليک فشار موجود در داخل عروق در زمان استراحت قلب را نشان مي دهد و نمايانگر وضعيت قلب است. مقادير طبيعي فشار خون سيستوليک و دياستوليک حدود 90 و 120 ميلي متر مي باشد و فشار سيستوليک بالاتر از 140 و يا فشار دياستوليک بالاتر از 90 و 120 ميلي متر مي باشد و فشار سيستوليک بالاتر از 140 و يا فشار دياستوليک بالاتر از 90 افزايش فشار خون تعريف مي شود.
فرد مبتلا به فشار خون بالا، ممکن است تا سال ها از بيماري خود بي اطلاع باشد. اين فرد قابليت انجام کارهاي سنگين را نداشته و احساس خستگي و بي حوصلگي خواهد داشت.
درد پشت سر و گردن حين پياده روي، تپش قلب، تکرر ادرار، خون ريزي از بيني، درد قفسه سينه، احساس درد در بازو و شانه و ران، خستگي، تنگي نفس و فشار عصبي از جمله علايم فشار خون بالاست.
عوامل زيادي در ايجاد فشار خون بالا نفش دارند؛ استرس هاي طولاني مدت يکي از عوامل مهم در افزايش فشار خون به شمار مي رود. هم چنين مصرف بيش از حد مواد غذايي آلرژي زا و چرب و فاقد مواد مغذي، استفاده بيش از حد از مسکن ها، نوشيدن زياد چاي، قهوه و نوشابه در افزايش فشار خون تأثير دارد.
افزايش وزن و بروز چاقي نيز در زمينه ابتلا به افزايش فشار خون را فراهم مي سازد. به همين دليل همواره به داشتن تغذيه اي متعادل، ورزش و جلوگيري از افزايش وزن و يا اقدام جهت کاهش وزن اضافي بدن تأکيد مي گردد. استعمال دخانيات نيز عامل ديگري در جهت افزايش فشار خون شناخته شده است.

درمان
 

درمان به موقع بيماري بسيار حائز اهميت است؛ چه ممکن است موجب حمله قلبي و يا آسيب به چشم گردد.
علاوه بر ضرورت مصرف داورهاي مؤثر، تغذيه مناسب و ورزش نقش مهمي در درمان بيماري دارد. البته در درمان دارويي ممکن است عامل به طور کامل رفع نگردد. به همين دليل همراه با مصرف دارو، نکات مهم تغذيه اي و بهداشتي نيز بايد مدنظر قرار گيرد.

چند توصيه مفيد
 

- مصرف ميوه جات و سبزي جات تازه در رفع سموم بدن مؤثر است.
- مصرف مواد پروتئيني به مقدار کم تر توصيه مي شود.
- در بين سبزي جات، سير تأثير بسزايي در کاهش فشار خون دارد؛ چه سير باعث رفع اسپاسم شريان هاي کوچک مي شود و در کاهش ضربان قلب، گرفتگي و تنگي نفس و تعديل ريتم قلب مؤثر است. البته هرگز نبايد در مصرف سير زياده روي شود.
- کنترل وزن در اين افراد بسيار مهم است که اين مهم با تغذيه صحيح امکان پذير خواهد بود.
- فرد بايد به مقدار کافي از مايعات مفيد مخصوصا آب ميوه هاي تازه بنوشد.
- انجام حرکات ورزشي منظم، يوگا و پياده روي سريع بسيار مفيد است.
- بيمار بايد از مصرف برخي مواد غذايي مانند تخم مرغ، گوشت، شکر و آرد سفيد، ترشي جات و مواد غذايي سرخ شده پرهيز کند.
- استعمال دخانيات ممنوع است.
- فرد بايد از عوامل استرس زا و فشارهاي رواني دوري کند.

فشار خون پايين
 

هرگاه فشار خون فرد به کمتر از حالت طبيعي برسد، به کاهش فشار خون دچار شده است. در اين شرايط توانايي قلب در پمپ کردن خون به داخل عروق کاهش مي يابد. در مورد فشار سيستوليک و دياستوليک در قسمت افزايش فشار خون توضيح داده شد. گفتني است ميزان فشار خون طبيعي براي هر فردي مقدار معيني است. فرد مبتلا به فشار خون پايين، با علايمي از جمله بي حالي، ضعف، خستگي، رخوت، سرگيجه، عرق سرد، کبودي زير چشم و کاهش خون رساني به مغز، قلب و ساير ارگان هاي بدن مواجه خواهد شد.
کاهش فشار خون ممکن است ارثي باشد و يا عوامل ديگري از جمله شيوه زندگي، شرايط روحي و يا خون ريزي در برخي از قسمت هاي بدن مانند، دستگاه گوارش ايجاد شود. از عوامل بسيار مهم در کاهش فشار خون مي توان به فشارهاي رواني اشاره نمود.

درمان
 

نوع تغذيه و شيوه زندگي فرد در درمان بيماري تأثير قابل توجهي دارد. ضمن اين که مي توان از داروهاي مناسب نيز استفاده کرد.
- بيمار قبل از هر اقدامي بايد نوع تغذيه خود را به شيوه صحيح تغيير دهد.
- ميوه جات و سبزي جات تازه، غلات، حبوبات و دانه هاي گياهي مفيد است.
- مصرف ويتامين هاي گروه «ب» و ويتامين «ث» در درمان بيماري مؤثر است.
- مواد غذايي پروتييني در افزايش فشار خون پايين مؤثر است.
- يبوست در کاهش فشار خون تأثير دارد؛ لذا توصيه مي شود فرد جهت رفع آن اقدام کند و در اين خصوص با پزشک مشورت نمايد.
- از مصرف برخي مواد غذايي مانند غذاهاي سرخ شده و پر ادويه، شکر و آرد سفيد و ترشي جات پرهيز گردد.
- از استعمال دخانيات بايد خودداري گردد.
- ورزش و تحرک بدني مناسب نقش زيادي در افزايش فشار خون پايين دارد. دوچرخه سواري، شنا، پياده روي و تنفس عميق توصيه مي شود.
- فرد بايد از استرس و فشارهاي روحي دوري کند. همان طور که کاملا مشخص است استرس هاي طولاني مدت و فشارهاي روحي در بروز بيماري هاي مختلفي نقش دارد.

اسهال خوني؛ التهاب و زخم روده بزرگ
 

التهاب و زخم روده بزرگ به همراه درد کوليکي شکم و مدفوع خوني شل حاوي موکوس حالتي است که به آن "اسهال خوني" اطلاق مي شود. اين بيماري انواع مختلف دارد که برخي از آن ها به سرعت درمان مي شود و بعضي ديگر به درمان خاصي نياز دارد.
اسهال خوني ممکن است حاد يا مزمن باشد. اسهال خوني حاد با علايمي مانند درد شکم، اسهال و حرکات کوليکي همراه است. هم چنين بيمار موکوس سفيد متمايل به زرد دفع مي کند. گاهي به همراه مدفوع خون ديده مي شود. احساس دفع همچنان وجود دارد حتي اگر مقدار دفع ناچيز باشد. معده توانايي هضم را از دست مي دهد و مدفوع بدبو مي شود.
در صورت عدم بهبودي اسهال خوني حاد، اسهال خوني مزمن بروز مي کند. دماي بدن بيمار به 39 تا 41 درجه سانتي گراد مي رسد و سلامت عمومي فرد دچار اختلال مي شود.
علت بيماري اسهال خوني تقريبا شناخته شده است. مصرف نادرست مواد غذايي عامل اصلي آن محسوب مي شود و ناشي از تجمع بيش از حد پروتيين هاي حيواني، مواد غذايي سرخ شده، ادويه دار و چرب که هضم راحتي ندارند، مي باشد.
در درمان اين بيماري، عامل به وجود آورنده آن بايد شناخته شود تا علايم رفع شده و بهبودي حاصل شود. بيمار بايد تغذيه مناسبي داشته باشد. مصرف مايعات مانند آب آشاميدني و دوغ مناسب است؛ توجه داشته باشيد دوغ خاصيت ضد ميکروبي دارد.

چند توصيه مفيد و مؤثر
 

- به مقدار کافي آب بنوشيد؛
- مصرف زنجبيل خشک مفيد است؛
- مصرف آبليمو در درمان بيماري تأثير دارد؛
- کمپرس مرطوب شکم به مدت يک ساعت و دو بار در روز در رفع علايم بيماري مؤثر است. هم چنين شستشوي شکم با آب گرم نيز مفيد مي باشد؛
- ورزش سبک به همراه تنفس عميق حائز اهميت است؛
- مصرف ميوه هاي رسيده توصيه مي شود؛
- نوشيدن شير بدون چربي بعد از رفع علايم حاد تأثير دارد؛
- تنقيه آب گرم با فشار بسيار پايين به طور روزانه توصيه مي شود؛
- از استعمال دخانيات خودداري شود؛
- از نوشيدن چاي و قهوه به مقدار زياد پرهيز شود؛
- از مصرف مواد غذايي سرخ شده و آماده جلوگيري گردد.
- به دستورات پزشک معالج توجه شود.
منبع:ماهنامه تغذيه و سلامتي شماره 84